Sách - Từ Bế Tắc Đến Thành Công: Vượt Qua Giới Hạn Và Định Hình Tương Lai - Mcbooks

Đa số mọi người trên thế giới này sẽ mãi là những người bình thường, không phải vì họ ngu ngốc hay vì họ có xuất phát điểm thấp, mà vì họ đã quen với lối suy nghĩ của người bình thường.

CON NGƯỜI VÀ THỊ TRƯỜNG - RẤT ĐÁNG SUY NGẪM!

 

(1) Bản chất con người là khát khao sự chắc chắn, nhưng thị trường thì đầy bất trắc; bản chất con người là chán ghét mất mát, nhưng thị trường đầy rẫy rủi ro.

 

(2) Bản chất con người là đố kỵ với những kẻ mạnh hơn mình, mà sự phát triển kinh tế và sự phân công chi tiết do thị trường mang lại chắc chắn sẽ không ngừng làm gia tăng khoảng cách giàu nghèo, khoảng cách năng lực, khoảng cách nhận thức và nhiều loại khoảng cách khác giữa con người với nhau.

 

(3) Bản chất con người thích nhàn rỗi, ghét làm việc, ghét phải suy nghĩ, lao động và cạnh tranh, thích không làm mà vẫn có ăn, thích ăn trưa miễn phí, thích miếng bánh từ trên trời rơi xuống và có xu hướng “nằm thẳng”; trong khi thị trường lại yêu cầu mọi người phải tham gia lao động và cạnh tranh, người không làm việc thì không có ăn.

 

(4) Bản năng của con người cũng giống như cầm thú, ưa bắt nạt kẻ yếu và sợ kẻ mạnh, kẻ mạnh ăn thịt kẻ yếu. Thị trường lại là một trò chơi có tổng dương và con thú nào cũng khó có thể quen với nó. Hợp tác, giao dịch với vô số người lạ không phù hợp với bản năng nguyên thủy của con người.

 

Đây là những yếu tố đối lập mạnh mẽ với thị trường nằm sâu trong bản chất con người. Do những yếu tố này mà quan niệm và hành động đối lập với thị trường cứ kéo dài vô tận như nước sông cuồn cuộn.

 

Những yếu tố đối lập mạnh mẽ với thị trường đã nằm sâu trong bản chất con người, vậy thì thị trường tại sao lại vẫn tồn tại mãi mãi?

 

Cho dù là sự tấn công mang tính hủy diệt như thiên tai nhân họa, dư luận bôi nhọ cũng không thể xóa bỏ được thị trường. Cho dù là dùng bạo lực để cấm cản tất cả sự tồn tại của thị trường, thì cũng sẽ xuất hiện lượng lớn chợ đen. Điều này lại là vì sao?

 

Bởi vì:

 

(1) Bản chất con người khao khát sự tồn tại. Con người muốn tồn tại thì cần phải phân công lao động, các bộ phận nhỏ khác cũng không ngoại lệ. Phân công lao động khó tránh sự dư thừa và phát sinh giao dịch, mọi người có sở trường riêng, đem lại lợi ích cho nhau. Con người nếu không tham gia phân công hợp tác thì sẽ cô độc và dễ dàng bị tuyệt chủng.

 

(2) Bản chất con người khao khát sự phát triển. Ham muốn của con người là vô tận, ăn thịt nướng chưa đủ, mặc da thú chưa đủ, mà còn muốn thức ăn, trang phục, giải trí và dược phẩm

nhiều hơn, tốt hơn nữa. Thị trường có thể làm cho những thứ này không ngừng được sản xuất và tiêu thụ.

(3) Con người có lý trí, có thể tổng kết rút ra được bài học, có thể nhận thức được cái giá phải trả của việc tranh cướp lẫn nhau và cái lợi của việc giao dịch tự nguyện. Rủi ro của việc suy tính làm hại lẫn nhau và lợi ích của giao dịch luôn luôn có thể kìm nén được thú tính trong nội tâm con người. Ví dụ, khi ông chủ tức giận thì muốn đánh nhân viên, khi nhân viên phẫn nộ thì muốn đánh ông chủ, khi Bên A phiền muộn thì muốn ném bản phương án lên mặt Bên B. Nhưng vì lợi ích mà mọi người đều có thể kiềm chế, có thể tiếp tục hợp tác.

 

(4) Con người xây dựng nên đạo đức, văn hóa và pháp luật, chống lại bạo lực, hướng đến hòa bình, tạo điều kiện cho sự tồn tại của thị trường, khiến cho con người không đến mức nhìn thấy người lạ là chạy hay rút đạo chĩa về phía người đó, mà là để cho giao dịch có thể diễn ra mọi lúc mọi nơi.

 

Đó là lý do thị trường luôn tồn tại.